Dil bilen dana

Hä­zir­ki wagt­da ene di­li­mi­ze çuň­ňur dü­şün­ýän, dün­ýä dil­le­ri­ni su­wa­ra bil­ýän ýaş­lar ke­ma­la gel­di. Mu­nuň özi, il­ki bi­len, ola­ryň giň dün­ýä­ga­ra­ýyş­ly­dy­gy­na hem-de dün­ýä­niň iň tä­ze ga­za­nan­la­ryn­dan ha­bar­ly­dy­gy­na şa­ýat­lyk ed­ýär.

Dün­ýä dil­le­ri­niň için­de iň ýör­gün­li­si iň­lis, rus, hy­taý, ko­reý, ýa­pon dil­le­ri ha­sap­la­nyl­ýar. Bu dil­ler dün­ýä­de giň ýaý­ra­mak bi­len bir ha­tar­da, köp çap edi­len yl­my ki­tap­la­ryň dil­le­ri bo­lup dur­ýar. Şeý­le hem yl­my mag­lu­mat­la­ry top­la­mak­da, öw­ren­mek­de bu dil­le­riň äh­mi­ýe­ti ulu­dyr. Şo­nuň üçin bu dil­le­ri bil­ýän ýaş­lar yl­myň iň tä­ze ga­za­nan­la­ryn­dan ha­bar­ly bol­ýar­lar. Bu hem dil bil­me­giň, dün­ýä dil­le­ri­ni öw­ren­me­giň bir äh­mi­ýet­li ta­ra­py­dyr.

Da­şa­ry ýurt dil­le­ri döw­re­bap ösü­şe iter­gi ber­ýän ara­gat­na­şyk se­riş­de­si bo­lup hyz­mat ed­ýär. Şu nuk­daý­na­zar­dan, da­şa­ry ýurt dil­le­ri­ni öw­ren­mek hä­zir­ki za­man adam­la­ry­nyň dur­mu­şyn­da esa­sy or­ny eýe­le­ýär. Dö­wür öz ka­nun­la­ryn­da we dur­muş ýö­rel­ge­le­rin­de ýaş­la­ra giň göz­ýe­tim­li bol­ma­ga ýar­dam ed­ýär. Ýaş­la­ra beý­le­ki halk­la­ryň me­de­ni­ýe­ti­ni, däp-des­sur­la­ry­ny öw­ren­mek, olar bi­len ta­nyş­mak, öza­ra pi­kir alyş­mak ze­rur bo­lup dur­ýar. Dil öw­ren­mek bi­len bir ha­tar­da dost­luk­ly halk­la­ryň me­de­ni­ýe­ti­ne, ede­bi­ýa­ty­na dü­şün­mä­ge giň müm­kin­çi­lik­ler dö­re­ýär. Bu bol­sa dost-do­gan­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny ös­dür­mek­de örän uly äh­mi­ýe­te eýe­dir.

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de or­ta we ýo­ka­ry okuw mek­dep­ler­inde dün­ýä dil­le­ri­ni öw­ret­mä­ge uly üns be­ril­ýär. Bu ba­ra­da aý­da­ny­myz­da iň­lis di­li­niň hem äh­mi­ýe­ti­ni bel­le­mek ge­rek. Hä­zir­ki wagt­da bu di­li öw­ret­mek­de dür­li usul­lar iş­le­ni­lip taý­ýar­la­nyl­dy, yl­my esas­da usu­ly­ýet sa­pak­la­ry öw­re­nil­di. Şun­da dür­li komp­ýu­ter en­jam­la­rynyň, ses ýaz­gy­la­rynyň peý­da­­sy ha­kyn­da bel­le­mek bo­lar, çün­ki ses ýaz­gy­la­rynyň kö­me­gi bi­len di­ňe bir söz baý­ly­gy däl, eý­sem, söz­le­ýiş en­dik­le­ri hem ke­ma­la gel­ýär. Bu hem dil öw­ret­me­giň iň tä­ze ugur­la­ry­nyň bi­ri bo­lup dur­ýar.

Yn­ha, gör­şü­miz ýa­ly, bi­lim ojak­la­ryn­da dil öw­ret­mek işi ýo­ka­ry de­re­je­de ýo­la goý­lan­dyr. Bu ugur­da tä­ze ugur­lar hem öw­re­nil­ýär, iň kä­mil usul­lar dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ýar. Mu­nuň özi hä­zir­ki dö­wür­de ylym-bi­li­miň ýo­ka­ry de­re­je­de ös­dü­ril­ýän­di­gi­ni, giň dün­ýä­ga­ra­ýyş­ly ýaş­la­ryň ter­bi­ýe­len­ýän­di­gi­ni su­but ed­ýär.

Yhlas ÖWEZMYRADOW,
Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň talyby.