Hi­mi­ýa senagaty – kuwwatly pudak

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» bellenilen innowasion ösüş strategiýasyna laýyklykda, senagat pudaklaryny has-da ösdürmek göz öňünde tutulýar.  Häzir ýurdumyzda, aýratyn-da, Balkan welaýatynda ýerleşýän himiýa ugurly iri senagat toplumlary uly işleri alyp barýar.

Diýarymyzyň sebitleriniň ösüşine badalga berjek «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny» amala aşyrmagyň çäklerinde bişofit, epsomit, magniý oksidi we magniý metaly ýaly himiki birleşmeler natriý sulfat önümçiliginiň taşlandy şerebelerini gaýtadan işlemegiň esasynda öndüriler.

Mineral dökünleri öndürmek boýunça ozal bar bolan önümçilik binýady tehniki taýdan döwrebaplaşdyrylýar. Netijede, azot, karbamid, kaliý, fosfor we beýleki zerur önümleriň öndürilişi barha ýokarlandy. Munuň özi diňe bir içerki bazardaky islegi kanagatlandyrmak bilen çäklenmän, milli önümleri köp möçberde eksporta ugratmaga-da mümkinçilik döretdi. 2018-nji ýylda Balkan welaýatynyň Garabogaz şäherinde açylyp ulanmaga berlen täze zawodyň şeýle ýokary netijeleri gazanmakda paýy uludyr. Täze önümçilik toplumy ýylda 1 milliard kub metre golaý tebigy gazy gaýtadan işläp, bir gije-gündiziň dowamynda 3 müň 500, ýylda 1 million 155 müň tonna karbamid dökünini, her gije-gündizde 2 müň, ýylda 660 müň tonna sintetik ammiagy öndürmäge niýetlenendir. Onuň önümleri ýurdumyzyň daşary söwda dolanyşygynyň jemi möçberiniň artmagyna kuwwatly itergi berdi.

Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň binýadynda ulanyşa girizilen, ýyllyk kuwwaty 21 müň tonna deň bolan biaksial ugurly polipropilen örtügini öndürýän täze önümhana bu ugurda içerki islegi kanagatlandyrmaga we polimeriň daşarky bazarlara iberilýän möçberini ýokarlandyrmaga düýpli itergi berdi.

Umuman, Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi has-da ös­dür­mek­de uly iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Bu iş­ler hem­me ug­ry öz içi­ne alyp, in­no­wa­sion teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ma­gyn­da, hu­su­sy ul­ga­myň ös­dü­ril­me­gin­de aý­dyň ýü­ze çyk­ýar.

Türk­men top­ra­gy­nyň baý ýe­ras­ty baý­lyk­la­ry ýur­du­my­zyň gen­ji-ha­zy­na­sy­dyr, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň ösü­şi­niň bin­ýa­dy­dyr. Sa­ha­wat­ly türk­men top­ra­gyn­da­ky baý we gym­mat­ly çig mal se­riş­de­le­ri­miz hi­mi­ýa se­na­ga­ty­ny bat­ly dep­gin­ler bi­len ös­dür­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär.

Orazsoltan SUWHANOWA,
Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň himiýa fakultetiniň 1-nji ýyl talyby.