Saçlar, esasan, saç follikulalarynda melanin diýlip atlandyrylýan pigmentiň mukdary azalanda ýa-da bütinleý bolmadyk mahaly agarmaga başlaýar. Bu ýagdaý genetika, ýaş, stres, howanyň täsiri we käbir saglyk ýagdaýlary sebäpli bolup biler.
Saçlaryň agarmagy, köp adam üçin adaty bir ýagdaý bolup, ol dürli faktorlaryň täsiri bilen ýüze çykýar. Bu prosesiň nähili bolup geçýändigine we onuň esasy sebäplerine biraz göz aýlalyň.
Saç reňki – saç follikulalarynda öndürilýän melanin pigmenti bilen kesgitlenýär. Iki dürli melanin görnüşi bar: eumelanin (gara we goňur saçlar) we feomelanin (sary we gyzyl saçlar). Saç follikulalaryndaky melanin öndürýän öýjükler bolan melanositler, wagtyň geçmegi bilen işlemegini bes edýär. Melanin azaldykça ýa-da bütinleý ýok bolanda, saçlar öz tebigy reňkini ýitirip, ak ýa-da goňur reňkde görünýär.
Saçlaryň agarmagynyň esasy sebäplerinden biri-de genetikanyň täsiri bolup durýar. Eger ene-atalaryňyz ýa-da ýakyn garyndaşlaryňyz ir ýaşda saçlary agaryp başlan bolsa, sizde hem bu ýagdaýyň ýüze çykmak ähtimallygy juda ýokarydyr. Genler, saç follikulalarynyň melanini näçe wagtlap saklap biljekdigini kesgitleýär.
Ýaş – saçlaryň agarmagynyň esasy faktorlaryndan biridir. Adam garradygyça, saç follikulalaryndaky melanositler öz işlerini ýitirmäge başlaýar. Bu, ortaça, 30-40 ýaş aralygynda adamlaryň köpüsinde saçlaryň agaryp başlanmagyna sebäp bolýar.
Stres – saçlaryň agarmagynda täsirli faktorlaryň biri bolup durýar. Şeýle-de bolsa, stresiň bu prosesi nähili ýagdap çaltlandyrýandygy barada alymlar dürli pikirler bildirýärler. Käbir barlaglar, stres wagtynyň saç follikulalarynda melanini öndürýän öýjükleriň çalt köpelip biljekdigini görkezýär.
Iýmitlenme – saç saglygyna täsir edip biljek beýleki bir faktordyr. Witamin we mineral ýetmezçiligi, esasanam B12 witaminiň ýetmezçiligi, saçlaryň agarmagyna sebäp bolup biler. Mundan başga-da, zyýanly endikler (çilim çekmek, nas atmak, alkogolly içgileri içmek) saçlaryň wagtyndan öň agarmagyny çaltlandyryp biler.
Käbir saglyk ýagdaýlary hem saçlaryň ir agarmagyna sebäp bolup biler. Bu ýagdaýlara autoimmun keselleri, meselem, alopesia areata we witiligo girýär. Şeýle-de gormon bozulmalary, tireoid keselleri, saçlaryň reňkine täsir edip biler.
Saçlaryň agarmagy, köp faktorlaryň utgaşmagy bilen ýüze çykýar. Genetikanyň täsiri, ýaş, stres, iýmitlenme we saglyk ýagdaýlary ýaly dürli faktorlar bu prosesiň tizligini kesgitleýär. Saçlaryň agarmagy adaty fiziologiki proses bolup, onuň öňüni almak ýa-da doly yzyna öwürmek mümkin bolmasa-da, saçlaryňyzy sagdyn saklamak üçin sagdyn iýmitlenmek, stresi azaldyp, saglyk ýagdaýlaryňyza üns bermek ýaly çäreleri görüp bilersiňiz!
«TürkmenGazet».
