Tüwi hakynda biläýmeli maglumatlarymyz:
*Tüwi mundan 7-8 müň ýyl mundan ozal ösdürilip başlandy;
*Dünýäde her ýylda takmynan 700 mln tonna golaý tüwi öndürilýär;
*Tüwiniň 1 kilogramyny ösdürmek üçin 5000 litr suw sarp edilýär;
*Demirgazyk Amerikada tüwi uçarlar arkaly ekilýär;
*Tüwiniň her gektardan alynýan iň ýokary hasyly 2010-2011-nji ýyllarda hasaba alnyp, 2010-njy ýylda hytaýly ekerançy tarapyndan 19 t/ga, 2011-nji ýylda hindistanly ekerançy tarapyndan 22 t/ga hasabynda tüwi hasyly alnypdyr;
*BMG-niň karary bilen 2004-nji ýyl “Tüwi ýyly” diýlip ykrar edilipdi;
*Goňur reňkli uzyn tüwi iň köp duş gelýän tüwiniň görnüşidir;
*Beýleki däneler bilen deňeşdirilende tüwi kaliý we fosfory köp saklaýar;
*Käbir arap ýurtlarynda bir tüwi dänesiniň agramyna deň bolan “arruza” atly ölçeg birligi ulanylýar;
*Dünýä belli “Toyota” awtoulagynyň ady “hasylly tüwi meýdany” diýmegi aňladýar.
*Bir milliarddan gowrak adamyň ömri tüwi hasylyna baglydyr;
*Käbir ýurtlarda tüwi abadançylygyň, bolçulygyň nyşany hökmünde görülýär. Toý dabaralarynda tüwi dänesini sepelemek özboluşly däp-dessur hasaplanylýar;
*Özünde B, E, PP, demir, ýod, selen we ş.m ýaly peýdaly maddalary saklaýan tüwi hiç kimde allergiki täsirleri döretmeýär;
*Tüwiniň dürli reňkli görnüşleri bolup, biziň ulanýan ak tüwilerimize seredende goýy reňkli tüwide has köp belok we antioksidantlar saklanýar;
*Aziýa ýurtlarynda tüwi adam başyna ýylda 150 kg sarp edilýär. Bu görkeziji Ýewropada bary-ýogy 2 kg töweregidir;
*Taýlandda ýetişdirilýän “Jasmine” sorty tüwiniň iň gowusy hasaplanýar;
*Aziýada ilatyň her biri günde azyndan 2 gezek tüwi iýýär;
*Witaminleriň we dürli minerallaryň uly bölegi goňur reňkli tüwide, şeýle-de onuň kepeginde saklanýar;
*Tüwi suwda ösýän ýeketäk esasy dänedir;
*Gaýnadylan tüwi özünde witaminleri we ýokumly maddalary dargatman saklaýar.
Aýbibi Kutlyýewa,
Türkmen oba hojalyk institutynyň Ösümlikçilik kafedrasynyň mugallymy.
