Çopanlar sagatlar ýüze çykmanka, tebigatyň janly sagatlary bilen hereket edipdirler. Tebigatyň janly sagady ― bular horaz, eşek, guşlar we beýlekiler. Gije asmanda Aý bolmanda-da, ýyldyzlara seredip hem wagty aňlap bolýar. Sebäbi Ýeriň hereketi ýyldyzlaryň duran ýeriniň üýtgemegine getirýär. Ilkagşam synlan Demirgazyk ýyldyzyň daň bilen turanyňda öňki ýerinde däldir. Şolaryň hereketinden çen tutup, gijäniň haýsy wagtydygyny çaklamak mümkin.
Gün, Aý, ýyldyzlar bolmanda hem adamlar tebigatyň sesli «sagatlaryna» esaslanyp wagty kesgitläpdirler. «Sesli sagat» diýenlerinde hemmäniň ýadyna ilki bilen horazlar düşýär. Horazlar diňe säheri habar berýärler. Özlerem üç tapgyr gygyrýarlar. Birinji gezek gijäniň soňky çärýegi başlananda, ikinji gezek daň agaryp ugranda, üçünji gezek Gün dogup gelýärkä tapgyrlaýyn gygyrýarlar. Serçeler, sarlar Günüň çogy öçüp ýaşmaga hyýallanandan agaçlarda üýşüp, jykgyrdaşyp başlaýarlar. Garaňky ýagşy bildirip ugranda, olar seslerini goýup, gije ukusyna gidýärler. Jahan ýagtylyp gelýärkä ýene-de olaryň köpçülikleýin jürküldeýän seslerini eşitmek bolýar.
Eşekler, köplenç gijäni we gündizi çärýeklere bölüp aňňyrýarlar. Gije eşegiň aňňyrmagy eýýäm gijäniň ýarym bolandygyny aňladýar.
Üns berseň, tebigat ynsan ýaşaýşy üçin ähli zatlary döredip goýana meňzeýär.
Gülşat KURBANOWA,
Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň Ulaglar fakultetiniň Howa ulagynda gatnawlary guramak we dolandyrmak hünäriniň 5-nji ýyl talyby.
Halypa mugallym:
Serdar ÖWLÝAKULYÝEW.
