Elbetde, söhbedimiz Ýaponiýa barada. «Ýaponiýa» ýaponça Nihon — «Günüň dogýan ýurdy» diýmekdir.
Ýaponiýa Gündogar Aziýa sebitinde dört sany iri adada ýerleşýän, ösen ykdysadyýetli döwletleriň biridir. Adalar ýurduň çäginiň 97 göterimini tutýar. Esasy adalary — Hokkaýdo, Honşu, Şikoku we Kýuşu.
Ýaponiýanyň ilatynyň 98,5 göteriminden gowragy ýaponlardyr. Resmi dili ýapon dili bolup, onda 125 million adam gürleşýär. Ýurduň esasy şäherleri — Tokio, Osaka, Ýokogama, Nagoýa. Bu şäherler syýahatçylygyň mekany hasaplanylýar. Bazar ykdysadyýetine geçmeginiň netijesinde, döwletiň ykdysadyýeti soňky 10 – 15 ýylda dünýä derejesinde ykrar edildi.
Ýaponiýa jemi içerki önümiň möçberi boýunça dünýäde 3-nji orny eýeleýär. Awtomobil gurluşygy boýunça bolsa dünýäde ikinji orny eýeleýär. Soňky 40 – 50 ýylyň içinde Ýaponiýanyň ykdysady durmuşynda uly öwrülişikler bolup geçdi. Öňdebaryjy daşary ýurt tejribesiniň üstünlikli peýdalanylmagy ýapon ykdysadyýetiniň ýagdaýynyň düýpgöter üýtgemegine, ýokary depginde ösmegine getirdi. Häzirki wagtda Ýaponiýa dünýäniň iň ösen ykdysady merkezleriniň biri hasaplanýar.
Ýaponiýa bilen Türkmenistanyň arasyndaky diplomatik gatnaşyklar 1992-nji ýylyň 22-nji aprelinde ýola goýuldy. 2005-nji ýylda Aşgabatda Ýaponiýanyň, 2013-nji ýylda bolsa Tokioda Türkmenistanyň ilçihanalarynyň açylmagy, iki döwletiň arasyndaky diplomatik gatnaşyklaryň taryhynda möhüm ähmiýete eýe boldy. 2022-nji ýylda Türkmenistan bilen Ýaponiýanyň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýulmagynyň 30 ýyllygy dabaraly ýagdaýda bellenildi. Hyzmatdaşlyk ýyllary içinde ýurtlaryň arasyndaky ikitaraplaýyn gatnaşyklar dürli ulgamlarda ösdürilip, hil taýdan ýokary derejelere çykdy. Türkmenistan bilen Ýaponiýa dünýäde parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek boýunça halkara tagallalara işjeň gatnaşýarlar. Munuň netijesinde, ýurtlar global meseleler boýunça, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde özara hereket etmek arkaly umumy tagallalara mynasyp goşantlaryny goşýarlar.
Atamyrat GARLYÝEW,
Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň talyby.
