Duşanbe – döwletiň paýtagty Täjigistanyň merkezidir. Duşanbe Gissar jülgesinde deňiz derejesinden 750-930 metr belentlikde ýerleşýär. Şäher serhedinden 100 metr uzaklykda daglar başlaýar, şonuň üçin Duşanbe dünýäniň iň beýik dag paýtagtlarynyň biri hem hasaplanýar.
Ilkinji ýaşaýjylar. Sogdianlaryň we Baktriýalylaryň taýpalary b. e. öňki I müňýyllygyň ortalarynda häzirki Täjigistanyň çäginde mesgen tutupdyrlar. Şonuň üçin respublikanyň häzirki territoriýasynyň özboluşly medeni we binagärlik ýadygärliklerine baý bolmagy geň däldir. Şeýle-de bolsa, ajaýyp tebigy landşafty bilen görenleri özüne haýran galdyrýar.
Daglar. Täjigistanyň iň uly we iň özüne çekiji ýeridir. Ýurduň tutuş territoriýasyny diýen ýaly daglar eýeleýär. Bulara dag etekleri, Pamir we Týan Şan daglary degişlidir. Mundan başga-da, territoryýanyň ýarysy deňiz derejesinden 3000 metrden gowrak belentlikde ýerleşýär.
Meşhur Pamir şaýoly. Meşhur belentlikdäki asfalt ýoly Gorno-Badahşan awtonom sebitinde uzynlygy 700 km-den gowrak bolan Duşanbe we Horogyny Gyrgyzystanyň Oş şäheri bilen birleşdirýär. Bu ugur Owganystan we Hytaý bilen serhetden geçýär. Her bir syýahatçy bu gözel ýere baryp görmegi arzuw edýär. Pamirlere esasy gelýän meşhur syýahatçylar 7.000 metr beýikligi bolan Ismail Samani depesine çykmagy arzuw edýän alpinistlerdir.
Janköýer dagy. Bu ajaýyp daglar 2 sany uly Pamir-Alaý we Gissar daglarynyň çatrygynda ýerleşýär. Bu ýerde syýahatçylaryň ünsüni mawy we göm-gök köller, buzluklar we möwç urýan derýalar, dag jülgeleri hem-de geçelgeler özüne çekýär. Janköýer dagy gezelenç we syýahatçylygy halaýanlar üçin meşhur ýerleriň biridir.
Iskanderkul köli. Janköýer daglarynda ýerleşýän deňiz derejesinden 2 kilometrden gowrak belentlikdäki bu ajaýyp köl görenleri haýrana galdyrýar. Bu suw howdanyna janköýeriň ýüregi hem diýilýär. Rowaýata görä, Aleksandr Makedonskiniň goşuny bu ýerden geçip, söýgüli atyny ýitiripdir. Şondan soňra Aziýa yklymynda Iskander ady bilen tanalýan beýik serkerdäniň hormatyna köle at dakmak kararyna gelinýär. Gök köl suwy, dag depelerinde ýatan garlardan tapawutlylykda gaty owadan görünýär. Tüweleýli Iskanderdarýa derýasy kölden akýan: 38 metr beýiklikden suwlaryny agdaryp, ajaýyp şarlawugy emele getirýär.
Sarez köli. Sarez – dünýädäki iň ýaş köl hasaplanýar. Bu köl 1911-nji ýylda bolup geçen ýer titremäniň netijesinde peýda bolupdyr. Muzkol gerşiniň uly bölegi ýykylmagy bilen aşagyndan çuň jülgäni emele getiripdir. Bu jülge tiz akýan Murgap derýasynyň suwlary bilen doldurylandyr. Bu attraksion diňe bir syýahatçylary däl, eýsem, alymlary hem gyzyklandyrýar.
Kaýrakkum suw howdany. Täjigistanyň hem öz emeli deňzi – XX asyryň ortalarynda ykdysady maksatlar üçin döredilen emeli suw howdany. Ýurduň serhetleri Bütindünýä ummanyna girip bilmeýändigi sebäpli, suw howdanyna «Täjigistan deňzi» diýilýär.
Internet maglumatlary esasynda taýýarlan : Orazmyrat HEMRAÝEW,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň talyby.
