Bütindünýä welosiped güni 2018-nji ýylyň 12-nji aprelinde BMG-niň Baş Assambleýasynyň 72-nji sessiýasynyň 82-nji mejlisinde Türkmenistanyň başlangyjy boýunça degişli Rezolýusiýa kabul edildi. Dünýäniň 56 döwleti bolsa bu Rezolýusiýanyň awtordaşy bolup çykyş edýär. BMG bu Rezolýusiýany kabul etmek bilen, jemgyýetde welosipediň ähmiýetini wagyz etmek, beden hem-de ruhy sagdynlygyň möhüm serişdesi hökmünde welosipedli ýörişleri guramak ýaly halkara çäreleriň bileleşik tarapyndan ykrar edilýändigini we doly goldaýandygyny tassyklady.
Bütindünýä welosiped güni parahatçylygyň we dostlugyň ilçisi hasaplanylýan sportuň örän giň mümkinçiliklerini öz içine alýan halkara baýramçylykdyr.
Bütin dünýäde giňden ýaýran hem-de Olimpiýa oýunlarynyň maksatnamasyna girýän sportuň has meşhur görnüşleriniň biri hem welosiped sporty bolup durýar. Onuň taryhy 1869-njy ýylda Fransiýanyň Pariž we Ruan şäherleriniň arasynda geçirilen ilkinji iri ýaryşlardan başlanýar. Bu ilkinji bäsleşikde angliýaly Jeýms Mur ýeňiş gazanypdyr. Ol özüniň agaçdan ýasalan welosipedi bilen 1200 metr aralygy bäsdeşlerinden öň geçipdir. Ýeri gelende aýtsak, Jeýms Muruň şol welosipedi häzirki wagtda Angliýanyň Kembrijşaýr şäherindäki muzeýde saklanylýar. Welosport 1896-njy ýyldan bäri geçirilip gelinýän ähli tomusky Olimpiýa oýunlarynyň sanawyna alnan 5 sport görnüşiniň biridir.
Çydamlylygy, çeýeligi, kynçylyklara döz gelmegi talap edýän welosport ýaryşlary dürli ugurlar boýunça geçirilýär. Adaty ýol ýaryşlary, welokross, mauntenbaýk, trek bäsleşikleri hem-de BMX fristaýl bäsleşikleri boýunça welosport ýaryşlary guralýar. Olar hem wagt esasynda, ýokary tizlik esasynda, şol sanda kriterium bäsleşikleri ýaly dürli görnüşlere bölünýär. Welosport Belgiýa, Daniýa, Fransiýa, Germaniýa, Italiýa, Gollandiýa, Ispaniýa, Şweýsariýa, ABŞ, Lýuksemburg, Awstraliýa, Hytaý hem-de Beýik Britaniýa ýaly döwletlerde has giňden ýaýrandyr.
Ýörite gurlan welodromlarda geçirilýän welotrek bäsleşikleriniň soňky ýyllarda şöhraty has-da artýar. Beýleki ýurtlar bilen bir hatarda, welosportuň bu görnüşi biziň ýurdumyzda-da uly meşhurlyk gazanýar. «Aşgabat – 2017»-niň maksatnamasynda bar bolan trek ýaryşlary welosportuň Olimpiýa görnüşidir. Trek ýaryşlarynyň sprint, omnium, medison, skretç, keýrin, git, toparlaýyn, yz çalyş ýaly görnüşleri bar. Ilki-ilkiler welodromlar adaty ýol ýaryşlaryna gyşda-da taýýarlyk görmek üçin gurlupdyr. Ýöne soňlugy bilen özbaşyna aýratyn welosport görnüşine öwrülýär. Çydamlylygy we ýokary tizligi talap edýän trek ýaryşlary Günbatar Ýewropada has giňden ýaýrandyr. Trek ýaryşlary boýunça HWB-niň guramagynda Dünýä çempionaty 1893-nji ýyldan, Dünýä kubogy-da 1993-nji ýyldan bäri geçirilýär.
Atajan JORAÝEW,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň 1-nji ýyl talyby.
